Gaziantep Çeyiz Geleneği Etrafında Oluşan İnanışlar

     

                Gaziantep Çeyiz Geleneği Etrafında Oluşan İnanışlar 

        İnanç, bireylerin veya toplulukların benimsediği, kabul ettiği ve doğru olduğuna inandığı bir düşünce, fikir veya ilkedir. İnançlar genellikle değerlere, dini öğretilere, kültüre veya kişisel deneyim temellerine oturtulabilir. İnançlar, bir kişinin dünya görüşünü ve davranışlarının şekillenmesinde önemli unsurlardan biridir. Bu inançlar; dini inançlar, ahlaki prensipler, politik görüşler, yaşam felsefeleri veya kişisel hedefler gibi çeşitli konuları içerisine alır. İnançlar; bireyin davranışlarını, kararlarını ve kimliğini etkileyerek yaşam tarzını şekillendirir.
İnançlar genellikle kişisel deneyimler, aile değerleri, kültürel etkiler veya dini öğretiler ile şekil alır. İnsanlar ise inançlarına bağlı olarak düşünür, hisseder ve hareket ederler. Bu ise bireyin hayatında güçlü bir rol olarak karşımıza çıkar.

         Halk inancı ise genellikle belirli bir topluluk veya kültürde yaygın olan, geleneksel olarak kuşaktan kuşağa aktarılan, genellikle doğaüstü varlıklar, ritüeller veya olaylarla ilgili olan inançlardır. Bu inançlar kitabi dinlerden veya resmi dinlerden farklıdır. Çünkü daha çok belirli bir bölgenin kültürel kimliğinin parçasıdır. Halk inancı kısaca toplumun ortak paydası ile oluşturulmuş, halk kültürümüz içerisinde yaşatılan bütün gelenek, görenek, örf ve adetler çok çeşitli inanç örüntüleri ile sürdürülür diyebiliriz. 

            Gaziantep’te çeyiz geleneği etrafında oluşan inanışlar çeyiz eşyaları ile ilgili, uğur-uğursuzluk ile ilgili, bolluk ve bereket ile ilgili, çeyiz sandığı içinde meydana gelen lekeler ile ilgili, sandık içinde lekelerden korunma ile ilgili, çeyiz töreni sırasında karşılaşılan, yatak yapım töreni sırasında karşılaşılan, çeyiz alma töreni sırasında karşılaşılan ve diğer inanışlar olmak üzere karşımıza çıkmaktadır. 

Çeyiz töreni sırasında ilk olarak taşınan ayna ilk olarak taşınma sebebi gelecekleri aydınlık ve açık olması sebebiyle taşınır. 

Lekenin rengi sarı renkli ise "şeytan işemesi" 

     Sarı renk dışında kalan tüm lekelerin bekar kızların ölüp diğer dünyaya göç ettikten sonra bu dünyada çeyiz hazırlığı içerisinde olan kızları kıskandığı için gelip sandıktan alıp leke bırakıp tekrar yerine koyduğu inanışıdır. 

        Sandık lekesinden korunmak için sandık içerisine makas, iğne veya bıçak koyulur. Sandık içerisine taş konulur. Çeyizi muhafaza ettikleri bohçanın üzerine üç tane toplu iğne ve nazar boncuğu takılır. Gaziantep' in yöresel sabunu olan zeytinyağlı sabun konulur. Felak ve Nas sureleri okunur. Seccade veya Kuran'ı Kerim koyulur. Besmele çekilir. Bu sıralanan uygualamalarda demir kültünün, taş kültünün, İslamiyet'in etkisi tespit edilmiştir. 

        Yorgan ve yataklar bir tören havasında hazırlanır ve dizilir. Dikim bittikten sonra katlanır ve kırmızı kurdele ile bağlanır. Daha sonra nazar bomncuğu takılır. Kırmızı rengin tercih edilme sebebi albastı olayı ile ilişkilidir. Çünkü albastının kırmızı renkten korktuğu bilinmektedir. Çeyize kötü ruhun zarar vermemesi için kırmızı renk tercih edilir. 

        Çeyiz sırasında keçi kılından yapılan bir paspas kız tarafından geline hediye edilir. Yeni eve taşınırken ilk olarak gelin bu paspasa basarak eve girer ve bu paspasın evde saklanarak evliliklerini koruyacağını inanılır. Hayvan kültünün koruyucu ruhu ile bu uygulama ilişkilidir.