Türkan Alpay

Sosyo-Kültürel Bağlamda Meydana Gelen Değişikliğin Gaziantep Çeyiz Geleneğine Yansıması “Sosyo-kültürel bağlam” bir şeyin sosyal ve kültürel ortam içindeki ilişkilerini ve etkileşimlerini ifade eden bir terimdir. Bu terim; bir olayı veya kavramı çevreleyen toplumsal ve kültürel unsurları anlamak için kullanılır. Örneğin, bir metin ya da sanat eseri sosyo-kültürel bağlam içinde değerlendirildiğinde, o dönemin toplumsal normları, kültürel değerleri ve diğer etkenleri dikkate almak anlamına gelir. Bu bağlam, bir şeyin anlaşılmasına, yorumlanmasına ve değerlendirilmesine yardımcı olabilir. Teknolojideki değişiklikler, eğitimdeki değişiklikler, yazılı ve görsel basından etkinlenme, mekan değişikliğine bağlı sebepler, çeyiz ile ilgili bazı kavramlar sosyo-kültürel bağlamda etkinlenmeye sebep olmaktadır.

                       Gaziantep Çeyiz Geleneği Etrafında Oluşan İnanışlar          İnanç, bireylerin veya toplulukların benimsediği, kabul ettiği ve doğru olduğuna inandığı bir düşünce, fikir veya ilkedir. İnançlar genellikle değerlere, dini öğretilere, kültüre veya kişisel deneyim temellerine oturtulabilir. İnançlar, bir kişinin dünya görüşünü ve davranışlarının şekillenmesinde önemli unsurlardan biridir. Bu inançlar; dini inançlar, ahlaki prensipler, politik görüşler, yaşam felsefeleri veya kişisel hedefler gibi çeşitli konuları içerisine alır. İnançlar; bireyin davranışlarını, kararlarını ve kimliğini etkileyerek yaşam tarzını şekillendirir. İnançlar genellikle kişisel deneyimler, aile değerleri, kültürel etkiler veya dini öğretiler ile şekil alır. İnsanlar ise inançlarına bağlı olarak düşünür, hisseder ve hareket ederler. Bu ise bireyin hayatında güçlü bir rol olarak karşımıza çıkar.             Halk inancı ise genellikle belirli bir topluluk veya kültürde yaygın olan, geleneksel

            Kapı Açmama Geleneği        Kapı açmama çeyiz töreni sırasında bir gelenek oluşturmaktadır.Erkek tarafı geldiğinde kızın varsa eğer erkek kardeşi yoksa yakın akrabası onları eve almaz ve kapıyı tutar. Kapı para karşılığında açılır ve erkek tarafı tüm eşyaları taşıdıktan sonra sıra sandığı gelir. Kızın sandığı bir oda içerisine saklanır. Odanın ardında kızın arkadaşları veya kardeşlerinden bir iki kişi bulunur. Damadın varsa eğer babası yoksa büyük yakın akrabası odanın kapısına gider. Kapının altından veya kapı aralık açılır erkek tarafından birisi para verir. Eğer kapıyı tutan kişiler parayı beğenirse kapıyı açar yoksa istenilen harçlık verilene kadar kapı tutulmaya devam edilir.         Aşağıda kapı açmama geleneğinden kısa bir video örneği gösterilmektedir.    Kapı açmama geleneğinde pazarlık anı 

       Gaziantep Çeyiz Töreni       Gaziantep’te çeyiz töreni düğünden birkaç ay önce yapılır. Erkek tarafı ilk olarak erkek evinde toplanır damadın yakın akrabaları ile yemek yenilir. Ardından davul zurna eşliğinde çeyiz törenine katılacak olan misafirler karşılanır ve bu toplanma sürecinde erkek tarafı bir süre kendi kapısında oynar. Tüm misafirler toplandıktan sonra çeyiz kamyonu ile beraber kız tarafına davul zurna eşliğinde gidilir. Kız evinin kapısında yine bir süre erkek tarafı oynar. Daha sonra gelin aşağıya indirilir. Kız evi tarafından damadın kız kardeşine demir bir tabak ve bir kaşık verilir. Davul zurna ile beraber kaşık ve tabakta çalınır. Bir yandan oynanırken bir yandan çeyiz eşyaları kamyona taşınır. Bu sırada ara ara erkekler “yaah” ve “maşallah” sesi ile bağırır hemen ardından maniler söylenir ve kadınlar tarafından zılgıt çalınır. Taşıma işlemi tamamlandıktan sonra gelin ve damadın yeni evine eşyalar yine davul zurna eşliğinde götürülür ve taşınır. Kız evinden taşım

 Gaziantep Çeyiz Geleneği ve Çeyiz Töreni  Gaziantep'in çeyiz töreni                                                                                                                                                           Gaziantep'in çeyiz töreni  Çeyiz töreninin kamyona taşınmasından bir görüntü                                                                                        Çeyiz bayrağı                                                                       Misafirlere hazırlanan ikramlıklar                                                             Ç eyiz töreninde giyilen yöresel kıyafetler  Aşağıdaki yer alan görsellerin tamamı çeyizde yer alan ürünlerden oluşmaktadır.